شناسایی سیر تحول، موانع درک شده و عوامل موثر بر آرزوهای شغلی کودکان و نوجوانان شهر اصفهان

مقطع: دکتری مشاوره

تعداد صفحات: 160

بخشی از متن:

چکیده هدف از پژوهش حاضر، شناسایی سیر تحول، موانع درک شده و عوامل مؤثر بر آرزوهای شغلی کودکان و نوجوانان شهر اصفهان بود. جامعه ی آماری این پژوهش مشتمل بر کلیه ی کودکان 5 تا 11 سال و نوجوانان 12 تا 18 سال شهر اصفهان اعم از دختر و پسر در چهار مقطع پیش دبستانی، دبستان، راهنمایی و متوسطه در سال تحصیلی 90-1389 بودند. آزمودنی های شرکت کننده در این پژوهش و گروه نمونه 120 نفر (58 دختر و 62 پسر) شامل 10 نفر در مقطع پیش دبستان، 50 نفر در مقطع دبستان (10 نفر در هر پایه ی تحصیلی)، 30 نفر در مقطع راهنمایی (10 نفر در هر پایه ی تحصیلی) و 30 نفر در مقطع متوسطه (10 نفر در هر پایه ی تحصیلی) انتخاب شدند. روش پژوهش کیفی و ابزار مورد استفاده فرم مصاحبه ی نیمه سازمان یافته بود. داده های جمع-آوری شده با استفاده از نرم افزار تحلیل داده های کیفی مکس- کیودا (MAX-QDA) مقوله بندی شد و با استفاده از روش های آماری ناپارامتریک مانند مجذور خی دو و ضریب همبستگی کرامر در نرم افزار SPSS-16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که در مقطع پیش دبستانی شغل پزشکی اولین آرزوی شغلی کودکان دختر و شغل پلیس اولین آرزوی شغلی کودکان پسر بود. متغیر اصلی تأثیرگذار بر آرزوهای شغلی آنها متغیر اندازه و قدرت و میزان آشنایی کودکان با مشاغل بیشتر در خصوص فعالیت هایی بوده که در مشاغل انجام می شود. در مقطع دبستان نیز شغل پزشکی، اولین آرزوی شغلی کودکان دختر و شغل پلیس اولین آرزوی شغلی کودکان پسر بود. متغیر اصلی تأثیرگذار بر آرزوهای شغلی آنها به ترتیب متغیر منزلت شغل، کلیشه های جنسیتی و اندازه و قدرت و میزان آشنایی کودکان با مشاغل در زمینه ی فعالیت شغلی و مکان شغل بود و موانعی که این کودکان بر سر راه تحقق آرزوهای خود احساس می-کردند، بیشتر موانع فردی مانند عدم توانایی و عدم علاقه بود. در مقطع راهنمایی به طور کلی، شغل پزشکی اولین آرزوی شغلی نوجوانان بود و بعد از آن مهندسی قرار داشت. همچنین، شغل پزشکی، اولین آرزوی شغلی نوجوانان دختر و شغل مهندسی اولین آرزوی شغلی نوجوانان پسر بود. متغیر اصلی تأثیرگذار بر آرزوهای شغلی آنها متغیر خود درونی و منحصر بفرد و میزان آشنایی نوجوانان به مشاغل خیلی زیاد بود. یافته های حاصل از این پژوهش در مقطع متوسطه بیانگر این است که مانند مقطع راهنمایی شغل پزشکی، اولین آرزوی شغلی نوجوانان به طور کلی و دختران به طور خاص و در پسران شغل مهندسی، اولین آرزوی شغلی آنها بود. متغیر اصلی تأثیرگذار بر آرزوهای شغلی آنها متغیر خود درونی و منحصر به فرد و میزان آشنایی نوجوانان به مشاغل خیلی زیاد بود. موانع درک شده بر سر راه تحقق آرزوهای شغلی نوجوانان مقطع راهنمایی و متوسطه در درجه ی اول موانع فردی، سپس موانع خانوادگی و در مرحله ی بعد موانع شغلی و اجتماعی بود. به طور کلی، از میان عوامل مؤثر بر آرزوهای شغلی رابطه ی بین انتظارات والدین با آرزوهای شغلی معنادار (05/0P<) و میزان این رابطه 30 درصد بود. بنابراین، میتوان گفت آرزوهای شغلی کودکان و نوجوانان شهر اصفهان بر اساس نظریه ی گاتفردسون متحول می گردد.چکیده هدف از پژوهش حاضر، شناسایی سیر تحول، موانع درک شده و عوامل مؤثر بر آرزوهای شغلی کودکان و نوجوانان شهر اصفهان بود. جامعه ی آماری این پژوهش مشتمل بر کلیه ی کودکان 5 تا 11 سال و نوجوانان 12 تا 18 سال شهر اصفهان اعم از دختر و پسر در چهار مقطع پیش دبستانی، دبستان، راهنمایی و متوسطه در سال تحصیلی 90-1389 بودند. آزمودنی های شرکت کننده در این پژوهش و گروه نمونه 120 نفر (58 دختر و 62 پسر) شامل 10 نفر در مقطع پیش دبستان، 50 نفر در مقطع دبستان (10 نفر در هر پایه ی تحصیلی)، 30 نفر در مقطع راهنمایی (10 نفر در هر پایه ی تحصیلی) و 30 نفر در مقطع متوسطه (10 نفر در هر پایه ی تحصیلی) انتخاب شدند. روش پژوهش کیفی و ابزار مورد استفاده فرم مصاحبه ی نیمه سازمان یافته بود. داده های جمع-آوری شده با استفاده از نرم افزار تحلیل داده های کیفی مکس- کیودا (MAX-QDA) مقوله بندی شد و با استفاده از روش های آماری ناپارامتریک مانند مجذور خی دو و ضریب همبستگی کرامر در نرم افزار SPSS-16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که در مقطع پیش دبستانی شغل پزشکی اولین آرزوی شغلی کودکان دختر و شغل پلیس اولین آرزوی شغلی کودکان پسر بود. متغیر اصلی تأثیرگذار بر آرزوهای شغلی آنها متغیر اندازه و قدرت و میزان آشنایی کودکان با مشاغل بیشتر در خصوص فعالیت هایی بوده که در مشاغل انجام می شود. در مقطع دبستان نیز شغل پزشکی، اولین آرزوی شغلی کودکان دختر و شغل پلیس اولین آرزوی شغلی کودکان پسر بود. متغیر اصلی تأثیرگذار بر آرزوهای شغلی آنها به ترتیب متغیر منزلت شغل، کلیشه های جنسیتی و اندازه و قدرت و میزان آشنایی کودکان با مشاغل در زمینه ی فعالیت شغلی و مکان شغل بود و موانعی که این کودکان بر سر راه تحقق آرزوهای خود احساس می-کردند، بیشتر موانع فردی مانند عدم توانایی و عدم علاقه بود. در مقطع راهنمایی به طور کلی، شغل پزشکی اولین آرزوی شغلی نوجوانان بود و بعد از آن مهندسی قرار داشت. همچنین، شغل پزشکی، اولین آرزوی شغلی نوجوانان دختر و شغل مهندسی اولین آرزوی شغلی نوجوانان پسر بود. متغیر اصلی تأثیرگذار بر آرزوهای شغلی آنها متغیر خود درونی و منحصر بفرد و میزان آشنایی نوجوانان به مشاغل خیلی زیاد بود. یافته های حاصل از این پژوهش در مقطع متوسطه بیانگر این است که مانند مقطع راهنمایی شغل پزشکی، اولین آرزوی شغلی نوجوانان به طور کلی و دختران به طور خاص و در پسران شغل مهندسی، اولین آرزوی شغلی آنها بود. متغیر اصلی تأثیرگذار بر آرزوهای شغلی آنها متغیر خود درونی و منحصر به فرد و میزان آشنایی نوجوانان به مشاغل خیلی زیاد بود. موانع درک شده بر سر راه تحقق آرزوهای شغلی نوجوانان مقطع راهنمایی و متوسطه در درجه ی اول موانع فردی، سپس موانع خانوادگی و در مرحله ی بعد موانع شغلی و اجتماعی بود. به طور کلی، از میان عوامل مؤثر بر آرزوهای شغلی رابطه ی بین انتظارات والدین با آرزوهای شغلی معنادار (05/0P<) و میزان این رابطه 30 درصد بود. بنابراین، میتوان گفت آرزوهای شغلی کودکان و نوجوانان شهر اصفهان بر اساس نظریه ی گاتفردسون متحول می گردد.

مقدمه

 در سال ۱۹۰۹ میلادی، زمانی که فرانک پارسونز متخصص و پژوهـشگر حقـوق، جامعـه شناسـی و ادبیات برای کمک به هموطنان بیکار آسیب دیده از جنگ خود مثلث خودشناسی، شغل شناسی و تناسب خود با شـغل ر پیشنهاد داد نمی دانست کلید تأسیس رشته ای را می زنـد کـه در آینـده مـی توانـد توجـه بـسیاری از پژوهـشگران و نظریه پردازان را جلب کند ولقب پدرمشاوره ی مسیر شغلی را به خود اختصاص دهد.اولین فعالیت های مشاوره مسیر شغلی با سه واژه خود، شغل و تناسب آغاز شـد و بتـدریج واژه هـای دیگـری چون هوش، استعداد، رغبت و علاقه را دربرگرفـت. واژه هـایی ماننـد شخـصیت، ارزش هـا، سـازگاری، آرزوهـا،حکایت ها و تفاوت های فردی بتدریج و گام به گام وارد این رشته شده و مشاوره مـسیر شـغلی را از رویکردهـای سنتی به رویکردهای مدرن و ازمدرن به رویکردهای پسامدرن سوق دادند

رویکردهای فرامدرن درمشاورهی مسیر شغلی با توجه و تأکید بـر سـازه گرایـی، حکایـت هـا و نیـز نقـش و اهمیت محیطی که فرد در آن زندگی می کند، معتقدند مسیر شغلی هر فرد منحصر به خود اوسـت و نمـی تـوان در بررسی ومطالعه مسیر شغلی نسخه واحدی برای  همـه افراد در نظر گرفت فرامدرن که بیشتر با اصطلاحاتی چون داستان، حکایت، درمان کوتاه مدت، سـازه هـای اجتمـا عی، بافـت ومحـیط ،دیدگاه هـای پیرامون فرد سروکار دارند به مشاوران کمک می کنند تـا نیـاز هـر فـرد و نحـوهی خدمت رسانی به او را بشناسند
چندین نظریه با دیدگاه فرامدرن درمشاورهی مـسیر شـغلی وجـود دارد. ایـن نظریـه هـا مـسیر شـغلی افـراد و انتخاب شغل آنها را تدوین، تبیین و پیش بینی نموده اند و در این راستا، معتقدند کـه بهتـرین راه فهـم رفتـار آدمـی مطالعه آن در محیطی است که رفتار اتفاق می افتد. فرد را از محیطش نمی تـوان جـدا سـاخت. نظـرات شخـصی
 افراد در خصوص رفتارشان بسیار مهم است و نمی توان آن را با اصول یا قوانین خاصی پیش بینی کرد با توجه به برخی فرض های زیربنایی رویکردهای فرامـدرن،  نظریـه سـازه گرایـی سـاویکاس نظریـه یـادگیری- اجتمـاعی  براون و لنت  نظریـه شناختی- اجتماعی کرومبـولتز  نظریـه پردازش اطلاعات شناختی پترسون و نظریـه آرزوهـای شـغلی ، سامپسون و ریردون  گاتفردسـون را می توان در زمره رویکرد هایمدرن و فرامدرن قرار داد.
به  گفته شون و پولک  نظریـه آرزوهای شغلی یک  نظریـه رشـدی و بـافتی  بـرای بررسـی رشد مسیر شغلی می باشد. این نظریه از یک طرف بر تعامل و نفوذ چنـدین عامـل برخاسـته از سیـستم کوچـک و بزرگ پیرامون افراد بر مسیر شغلی تأکید دارد و از طرف دیگر افراد را به طی کردن مراحل رشدی برای انتخاب شغل ملزم می داند.
نظریـه آرزوهای شغلی گاتفردسون با این سـؤال آغـاز شـد کـه چـرا دختـران و پـسران در طبقـات اجتماعی و نژادهای مختلـف از همـان کـودکی در نـوع و کیفیـت مـشاغلی کـه دوسـت دارنـد و آرزو مـی کننـد متفاوت اند؟ به عبارت دیگر، گاتفردسون در پی این بود که بداند چرا کودکان تفاوت های اجتماعی را از همان سال های کودکی حتی قبل از اینکه هر مانعی را برای تحقق رؤیاهای خـود تجربـه کننـد، درک کـرده و در آرزوهای خود دخالت میدهند.
 پژوهش های فرهنگی و اجتماعی قبلی که گاتفردسون انجام داده بود، فرضیه ای را در ذهن او شـکل داد کـه در مسیر شغلی  همـه افراد، هم خانواده و هم جامعه دخالت دارند به طوری که گاهی تأثیر آنها می تواند در تضاد با مسیر شـغلی فـرد قـرار گیـرد. از طـرف دیگـر، آشـنایی او بـا نظریـه تـصمیم گیـری شـغلی جـان هالنـد
 و سـایر پژوهش هایی که در حوزهی روانشناسی فعالیت هدفمند صورت گرفته بود، او را به فرض دومی رهنمون سـاخت که جامعه شناسی با دیدی متفاوت از روانشناسی به مسایل مسیر شغلی، اهداف، مفـاهیم و روش هـای پژوهـشی آن می نگرد .سؤالی که گاتفردسون همواره بـا آن مو اجـه بـوده ایـن اسـت کـه اگـر بـه گفته نظریه پردازان مشاورهی مسیر شغلی رغبت های همخوان با شـغل هـستهی اصـلی و مرکـزی موفقیـت مـسیر شغلی اند، چرا همخوانی بین رغبت ها وموفقیت مسیر شغلی پیش بینی کننـدهی ضـعیفی دررضـایت شـغلی آینـده است و چرا افراد حاضر می شوند وارد مشاغلی شوند که با رغبت هایشان هماهنگی ندارد. پس ممکن است عوامل دیگری در این فرآیند دخالت داشته باشند.
گاتفردسون پاسخ سؤالا تش را در چشم انداز جامعه شناسـانه بـه مـسایل روانـشناسی و مـشاوره پیـداو مفـاهیم جامعه شناسی مانند منزلـت شـغل، قـدرت، فرهنـگ، کلیـشه هـای فکـری، نقـش هـای جنـسیتی و ارزش هـا را وارد مشاورهی مسیر شغلی کرد. به نظر او  همـه افراد درگیر سطح منزلت شغلی خود هستند و هرچه رو به جلـو بـرویم منزلت شغل چون مانعی در مسیر انتخاب شغل عمل می کند. روانشناسی فعالیت هدفمنـد شـغلی  همـه افـراد را از نظر انتخاب شغل یکسان می بیند، در حالیکه در جامعه شناسی تا جایی که ممکن است دیدگاه افراد نسبت به شـأن و منزلت شغلشان در نظر گرفته می شود و به سادگی از شأن و منزلت شغل به عنوان یک مانع برای انتخاب شـغل و یا یک عامل حمایت کنندهی اجتماعی یاد می شود به طور کلـی مـی تـوان گاتفردسـون را جزو افرادی دانست که بیش از سایر نظریه پردازان مسیر شغلی به اهمیت و نقـش مـسایل اجتمـاعی در رشـد مـسیر شغلی پرداخته است.
نظریـه محدودیت و سازش آرزوهای شغلی گاتفردسون که دیدی جامعه شناسانه به مسیر شغلی افـراد دارد، مـک مـاهون  توجه بسیاری از پژوهـشگران ماننـد تـریس، هـوگس، آدام، وود ومـک کلـلان و پـاتون واتسون، کوآتمن و ادلر گرینهوسو کالانـان دومینکـو و جـونزو پـاتون و کرید را به خود جلب نموده است. این پژوهشگران از سال 1991  تاکنون بـه بررسـی و ارزیـابی  نظریـه گاتفردسون در جوامع مختلف پرداخته و سیر تحول آرزوهای شغلی کودکـان و نوجوانـان را بـر اسـاس  نظریـه گاتفردسون مورد نقد قرار داده اند. از طرف دیگر، در این تحقیقات عوامل مؤثر وموانـع تحقـق آرزوهـای شـغلی واحدی به دست نیامده و تناقض های زیادی دریافته ها دیده می شود. بسیاری ازمحققان به دنبال حـل تنـاقض هـای معرفی شده اند.علی رغم پژوهش های فراوانی که بر روی آرزوهای شغلی انجام شده است، هنـوز نتـایج یکـسان و موجود می باشند. با اینحال با توجه به نتایج حاصل ازیافته هـای پژوهـشگرانی کـه بـر روی آرزوهـای شـغلی کـار کرده اند، می توان چنین ادعا نمود که داشتن آرزوهای شغلی می تواند بر روند رشد شغلی افـراد تـأثیر گـذارد. امـا اینکه اولا "، آیا آرزوهای شغلی کودکان و نوجوانان ایرانی همانند کودکان و نوجوانان سایر جوامع تابع  نظریـه  محدودیت و سازش ارائه شده توسط گاتفردسون می باشد یا اینکـه رونـدی جـدا و خـاص خـود را دارد و ثانیـا "،عوامل و موانعی که در تحقق و عدم تحقق آرزوهای شغلی می توانند مؤثر باشند، چه چیزهایی هستند، در پژوهش حاضر طی یک روش کیفی مورد بررسی قرارمی گیرد و به آن پاسخ داده می شود.

 

مشاهده نمونه فایل و خرید

 

اهداف پژوهش

١ -شناسایی سیر تحول و رشد آرزوهای شغلی در کودکان و نوجوانان
٢ -شناسایی و تعیین عوامل مؤثر بر آرزوهای شغلی کودکان و نوجوانان
٣ -شناسایی و تعیین موانع درک شده بر سر راه تحقق آرزوهای شغلی کودکان و نوجوانان
 ۱ -۵ -فرضیهها و سؤالات پژوهش
١ -سیر تحول آرزوهای شغلی در کودکان و نوجوانان چگونه است؟
٢ -عوامل مؤثر بر آرزوهای شغلی کودکان و نوجوانان چیست؟
٣ -موانع درک شده بر سر راه تحقق آرزوهای شغلی کودکان و نوجوانان چیست؟